Z dniem 1 września 2019 r. weszły w życie przepisy wprowadzające egzamin zawodowy, do którego obowiązuje nowa podstawa programowa kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego z 16 maja 2019 r.

Dla osób, które kształcą się wg podstawy programowej obowiązującej od 1 września 2019 r., przeprowadzany jest egzamin w formule 2019.

Najważniejsze zmiany w formule 2019 egzaminuw odniesieniu do egzaminów przeprowadzanych w formułach 2012 i 2017 to:

• inne podstawy programowe, a tym samym inne kwalifikacje oraz zawody, w których przeprowadzany jest egzamin,
• obowiązkowość egzaminu dla uczniów i słuchaczy – nieprzystąpienie do egzaminu skutkuje nieotrzymaniem świadectwa ukończenia danego roku szkolnego lub semestru,
• część pisemna egzaminu przeprowadzana wyłącznie przy komputerze, za wyjątkiem osób wnioskujących o dostawanie warunków przeprowadzania egzaminu,
• jawność zadań w części praktycznej egzaminu  we wskazanych kwalifikacjach.

PRZYSTĘPUJĄCY DO EGZAMINU

Egzamin zawodowy jest przeprowadzany jest dla uczniów, absolwentów szkół, osób, które ukończyły kwalifikacyjny kurs zawodowy, osób dorosłych, które ukończyły praktyczną naukę dorosłych lub przyuczenie do pracy dorosłych oraz osób przystępujących do egzaminu eksternistycznego zawodowego, którzy rozpoczęli naukę nie wcześniej ‎niż 1 września 2019 r.

Do egzaminu zawodowego wg podstawy programowej kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego z 2019 r:

1. przystępująuczniowie branżowych szkół I stopnia niebędący młodocianymi pracownikami oraz uczniowie będący młodocianymi pracownikami zatrudnionymi w celu przygotowania zawodowego u pracodawcy niebędącego rzemieślnikiem
2. przystępująuczniowie techników oraz słuchacze branżowych szkół II stopnia i szkół policealnych,
3. mogą przystąpićuczniowie branżowych szkół I stopnia będący młodocianymi pracownikami zatrudnionymi w celu przygotowania zawodowego u pracodawcy będącego rzemieślnikiem
4. mogą przystąpić absolwenci branżowych szkół I stopnia, branżowych szkół II stopnia, techników i szkół policealnych
5. mogą przystąpićabsolwenci szkół ponadgimnazjalnych: zasadniczych szkół zawodowych i techników
6. mogą przystąpićosoby, które ukończyły kwalifikacyjny kurs zawodowy
7. mogą przystąpić osoby dorosłe, które ukończyły praktyczną naukę zawodu dorosłych lub przyuczenie do pracy dorosłych, o których mowa odpowiednio w art. 53c i art. 53d ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2018 r. poz. 1265, z późn. zm.), jeżeli program przyuczenia do pracy uwzględniał wymagania określone w podstawie programowej kształcenia w zawodzie szkolnictwa branżowego lub podstawie programowej kształcenia w zawodach,
8. mogą przystąpićosoby spełniające warunki dopuszczenia do egzaminu eksternistycznego zawodowego

Uwaga. W przypadkach 1) i 2) nieprzystąpienie do egzaminu skutkuje nieotrzymaniem świadectwa ukończenia danego roku szkolnego lub semestru. Dyrektor szkoły informuje uczniów i słuchaczy (uczniów branżowych szkół I stopnia niebędących młodocianymi pracownikami, uczniów będących młodocianymi pracownikami zatrudnionymi w celu przygotowania zawodowego u pracodawcy niebędącego rzemieślnikiem oraz uczniów techników oraz słuchaczy branżowych szkół II stopnia i szkół policealnych) o obowiązku przystąpienia do egzaminu zawodowego odpowiednio w danym roku szkolnym lub danym semestrze.

CO SPRAWDZA EGZAMIN ZAWODOWY?

Egzamin zawodowy jest ‎formą oceny poziomu opanowania ‎przez osoby wiadomości i umiejętności z zakresu ‎jednej kwalifikacji wyodrębnionej w ‎zawodzie, ustalonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie szkolnictwa branżowego.

Egzamin zawodowy jest przeprowadzany na podstawie wymagań określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie szkolnictwa branżowego.

Centralna Komisja Egzaminacyjna publikuje informatory dotyczące egzaminu ‎zawodowego, które zawierają m.in. ‎przykładowe pytania i ‎zadania egzaminacyjne.

FORMUŁA EGZAMINU

‎Egzamin zawodowy składa się z części pisemnej i części praktycznej.

Część pisemna jest przeprowadzana w formie testu pisemnego z wykorzystaniem elektronicznego systemu przeprowadzania egzaminu zawodowego – tj. przy komputerze.

Część pisemna trwa 60 minut i przeprowadzana jest w formie testu składającego się z 40 zadań zamkniętych zawierających cztery odpowiedzi do wyboru, z których tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.

Dla osób, które wymagają dostosowania warunków i formy przeprowadzania egzaminu, egzamin może odbyć się z wykorzystaniem arkusza egzaminacyjnego w postaci wydrukowanej.

Część praktyczna egzaminu zawodowego polega na wykonaniu zadania lub zadań egzaminacyjnych, których rezultatem jest wyrób, usługa lub dokumentacja. Część praktyczna trwa nie krócej niż 120 minut i nie dłużej niż 240 minut i jest ‎‎przeprowadzana w formie testu praktycznego, polegającego na wykonaniu przez zdającego ‎‎zadania egzaminacyjnego zawartego w arkuszu egzaminacyjnym na stanowisku ‎‎egzaminacyjnym. Czas trwania części praktycznej egzaminu zawodowego dla konkretnej ‎kwalifikacji określony ‎jest w informatorze.‎ Dodatkowo na zapoznanie się z treścią zadania egzaminacyjnego zawartego w arkuszu ‎egzaminacyjnym ‎oraz z wyposażeniem stanowiska egzaminacyjnego zdający ma 10 minut, ‎których nie wlicza ‎się do czasu trwania części praktycznej egzaminu zawodowego.

OPŁATY

Egzamin jest bezpłatny dla uczniów i słuchaczy.

Opłatę wnoszą:

• absolwenci szkół i KKZ, którzy przystępują do egzaminu po raz trzeci i kolejny,
• osoby przystępujące do egzaminu eksternistycznego zawodowego,
• młodociani pracownicy, przy czym pracodawca zatrudniający młodocianych pokrywa koszty przeprowadzenia egzaminów zdawanych w pierwszym wyznaczonym terminie i może pokryć koszty egzaminu poprawkowego,
• osoby dorosłe, które ukończyły praktyczną naukę zawodu dorosłych lub przyuczenie do pracy dorosłych,

Opłata pobierana za egzamin (222,53 zł za całość egzaminu) wynosi 5,5% minimalnej stawki wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela dyplomowanego posiadającego tytuł zawodowy magistra z przygotowaniem pedagogicznym. W przypadku powtarzania tylko jednej części ‎egzaminu opłata wynosi:

• w przypadku części pisemnej – 1/3 wysokości opłaty (74,18 zł)
• w przypadku części praktycznej – 2/3 wysokości opłaty (148,35 zł).

Dyrektor okręgowej komisji egzaminacyjnej ustala i publikuje na swojej stronie internetowej wysokość opłaty.

LAUREACI

Laureaci i finaliści turniejów i olimpiad tematycznie związanych z wybraną dziedzina wiedzy są zwolnieni z części pisemnej egzaminu zawodowego i  na certyfikacie kwalifikacji zawodowej otrzymują najwyższy ‎wynik.‎

Wykaz turniejów lub olimpiad tematycznych związanych z wybranym przedmiotem lub dziedziną wiedzy, uprawniających do zwolnienia z przystąpienia do części pisemnej egzaminu zawodowego, ogłaszany jest przez ministra właściwego spraw oświaty i wychowania (Ministra Edukacji Narodowej) w Biuletynie Informacji Publicznej nie później niż na 2 lata przed terminem ich przeprowadzania.

DOSTOSOWANIE WARUNKÓW EGZAMINU – na podstawie ‎‎odpowiednich dokumentów – przysługuje osobom:‎

1. niesłyszącym
2. słabosłyszącym
3. słabowidzącym
4. z niepełnosprawnością ruchową i z czasową niesprawnością rąk
5. z afazją
6. z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim
7. z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera
8. z chorobami przewlekłymi
9. chorym lub niesprawnym czasowo
10. ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się
11. z niedostosowaniem społecznym lub zagrożeniem niedostosowaniem społecznym
12. które znalazły się w sytuacji kryzysowej lub traumatycznej
13. które mają trudności adaptacyjne związane z wcześniejszym kształceniem za granicą
14. z zaburzeniami komunikacji językowej.

Dla ucznia, słuchacza albo absolwenta, o którym mowa w  ww. pkt. 1-14 nie przygotowuje się odrębnych arkuszy egzaminacyjnych.

Dostosowanie warunków i formy egzaminu zawodowego – na podstawie ‎‎odpowiednich dokumentów – przysługuje niewidomym.

Szczegółowe sposoby dostosowania są wymienione w komunikacie dyrektora CKE, który publikowany jest nie później niż do 20 sierpnia roku szkolnego, poprzedzającego rok szkolny, w którym jest przeprowadzany egzamin zawodowy.

WYNIKI I DOKUMENTY

Aby zdać egzamin zawodowy, należy uzyskać:‎

1. ‎z części pisemnej – co najmniej 50% punktów możliwych do uzyskania (czyli minimum ‎‎20 punktów), oraz‎ ‎
2. z części praktycznej – co najmniej 75% punktów możliwych do uzyskania. ‎

Wynik egzaminu zawodowego ustala i przekazuje komisja okręgowa.

Zdający, który zdał egzamin zawodowy w danym zawodzie, otrzymuje ‎‎certyfikat kwalifikacji zawodowej, wydany przez komisję okręgową.

Osoba, która posiada ‎‎certyfikaty kwalifikacji zawodowej ‎potwierdzające wszystkie kwalifikacje wyodrębnione w ‎danym zawodzie oraz posiada ‎odpowiedni poziom wykształcenia, otrzymuje dyplom  zawodowy. Na wniosek absolwenta do dyplomu ‎zawodowego dołącza się ‎Europass – Suplement do Dyplomu ‎ Zawodowego, który stanowi uzupełnienie informacji zawartych ‎w dyplomie i ma za zadanie ułatwić ich lepsze zrozumienie, przede wszystkim przez ‎pracodawców i instytucje zagraniczne.

Dyplomy i suplementy do dyplomów  wydają okręgowe komisje egzaminacyjne.

Zdający, który nie zdał egzaminu zawodowego, otrzymuje informację o wynikach.

Dla zdających, którzy zdali egzaminy zawodowe ze wszystkich kwalifikacji (wszystkie według formuły 2019) wyodrębnionych w danym zawodzie, dyrektor okręgowej komisji egzaminacyjnej ustala końcowy wynik egzaminów zawodowych.

W przypadku zdania  egzaminów ze wszystkich kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie, ale w różnych formułach egzaminu, np. 2012, 2017 i 2019 – minister właściwy do spraw oświaty i wychowania określi w drodze rozporządzenia szczegółowe warunki wydawania dyplomu zawodowego.